NEW YORK – Er was een tijd, nog niet zo lang geleden, dat de afbraak van de ozonlaag op aarde een onoverkomelijk probleem leek. Tientallen jaren van gebruik van schadelijke chemicaliën, zoals chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s), dreigden onherstelbare schade toe te brengen aan onze planeet. Zonder snelle actie liepen we het risico dat het klimaat zou destabiliseren, ecosystemen zouden instorten en ons voedselsysteem er de brui aan zou geven. Gevolgen die ooit bijna ondenkbaar waren, werden pijnlijk reëel.
Maar toen gebeurde er iets heel opmerkelijks: de mensheid verenigde zich om de ozonlaag te beschermen. Naar aanleiding van de waarschuwingen van de Nobelprijswinnaars Paul Crutzen, Mario Molina, en Sherwood Rowland, wier onderzoek de ernst van de bedreiging onderstreepte, negeerden of verwierpen we het wetenschappelijke bewijs niet, noch staken we onze kop in het zand en beweerden we dat het probleem te groot was. In plaats daarvan erkende de wereldgemeenschap de dringende noodzaak van collectieve actie.
Door gebruik te maken van wetenschappelijke kennis zijn hele industrieën omgevormd en is er een rechtvaardig beleid opgezet om landen die niet hebben bijgedragen aan het probleem te beschermen. Dankzij het Protocol van Montreal, dat door 197 landen is geratificeerd, is bijna 99 procent van de ozonafbrekende stoffen uitgefaseerd. Hieronder valt ook de vermindering en vervanging van CFK’s, wat de klimaatverandering met minstens tien jaar heeft vertraagd.
De succesvolle wereldwijde inspanning om de ozonlaag te beschermen zou voor ons allemaal een baken van hoop moeten zijn. Het is een van de grootste milieuprestaties van de mensheid, die laat zien wat we kunnen bereiken als we samenwerken met inzet, respect en vastberadenheid.
Maar het kan ook dienen als waarschuwing. Een onderzoek uit 2023 van Johan Rockström en 28 andere vooraanstaande klimaatwetenschappers onthulde een schokkende nieuwe realiteit en onderstreepte de noodzaak om een gezamenlijke aanpak te hanteren teneinde de planeet te beschermen voordat het te laat is.
Het model van de planetaire grenzen, dat in 2009 door Rockström en anderen werd geïntroduceerd, biedt een nuttig kader om de gezondheid van de planeet te beoordelen. Het identificeert negen onderling verbonden factoren – waaronder het klimaat, de beschikbaarheid van zoet water, biodiversiteit en landgebruik – die cruciaal zijn voor de stabiliteit en bewoonbaarheid van de planeet. In hun recente studie ontdekten Rockström en zijn co-auteurs dat zes van deze negen grenzen al zijn overschreden, waardoor de aarde op een gevaarlijke koers is beland die de veerkracht van de planeet ondermijnt en het menselijk welzijn in gevaar brengt. Met name de ozonlaag is het enige gebied dat tekenen van verbetering vertoont.
Aangezien de aarde functioneert als één onderling verbonden systeem, kunnen we niet één probleem oplossen zonder de andere aan te pakken. Ondanks het feit dat we ons bewust zijn van de cruciale rol van de planetaire grenzen voor het behoud van de bewoonbaarheid van onze aarde, hebben we niet doortastend genoeg gehandeld om ons afglijden naar een catastrofe te stoppen.
We weten bijvoorbeeld dat ruim een miljoen soorten op de rand van uitsterven staan, wat de ineenstorting van hele ecosystemen kan veroorzaken. We weten ook dat het wegspoelen van stikstof en fosfor leidt tot de proliferatie van giftige algenbloei in oceanen en zoetwatersystemen, waardoor de biogeochemische stroomgrens wordt doorbroken. Op dezelfde manier brengen het tolereren van gevaarlijke niveaus van chemische vervuiling en het toestaan dat onze kinderen microplastics binnenkrijgen de levensondersteunende systemen in gevaar die nodig zijn voor het overleven van de mensheid.
Om de stabiliteit van de aarde te herstellen, moeten regeringen de noodzaak inzien van het respecteren van de negen planetaire grenzen. Dit vereist een vastberaden inzet om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en de biodiversiteit en watervoorraden te beschermen. Bovendien nemen onze kansen op succes exponentieel toe als we samenwerken: als de internationale gemeenschap zich kan verenigen zoals ze deed toen ze overeenkwam om de ozonlaag te herstellen, is er hoop.
Maar eerst moeten we het advies van inheemse volken en lokale gemeenschappen opvolgen en luisteren naar wat de natuur ons vertelt. Hoewel ze minder dan vijf procent van de wereldbevolking uitmaken, treden inheemse gemeenschappen op als de wijze hoeders van de planeet en beschermen ze minstens een kwart van het land en de zeeën op aarde en tachtig procent van de biodiversiteit.
Om deze benadering te bevorderen hebben we onze krachten gebundeld met Planetary Guardians, een onafhankelijk collectief van wereldleiders, wetenschappers en milieubeschermers die het planetaire grenzenmodel verdedigen. Ons doel is om de invoering ervan te bevorderen als raamwerk voor het beoordelen en begeleiden van collectieve klimaatmaatregelen.
Door leiders uit diverse landen, industrieën, leeftijdsgroepen, geslachten en culturen samen te brengen, wil Planetary Guardians gebruik maken van onze uiteenlopende achtergronden en ervaringen om oplossingen te vinden om de planeet te beschermen. Hoewel de hulpbronnen van onze planeet eindig zijn, is er geen limiet aan de menselijke vindingrijkheid en ons vermogen om complexe problemen op te lossen. De echte vraag is welke aarde we aan toekomstige generaties willen nalaten.
Er zijn zeker geen eenvoudige antwoorden of snelle oplossingen. Onze toekomst hangt af van de stappen die ieder van ons bereid is te nemen. Maar met het redden van de ozonlaag hebben we al laten zien dat snelle, geïnformeerde, collectieve actie de veranderingen kan vergemakkelijken die nodig zijn om het menselijk leven op aarde in stand te houden.
Robert Redford, medeoprichter van het Redford Center, is acteur, regisseur en producent. Xiye Bastida, een activiste voor klimaatrechtvaardigheid van de inheemse Otomi-Toltec-gemeenschap in Centraal-Mexico, is organisator van Fridays For Future en medeoprichter van het Re-Earth Initiative.
NEW YORK – Er was een tijd, nog niet zo lang geleden, dat de afbraak van de ozonlaag op aarde een onoverkomelijk probleem leek. Tientallen jaren van gebruik van schadelijke chemicaliën, zoals chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s), dreigden onherstelbare schade toe te brengen aan onze planeet. Zonder snelle actie liepen we het risico dat het klimaat zou destabiliseren, ecosystemen zouden instorten en ons voedselsysteem er de brui aan zou geven. Gevolgen die ooit bijna ondenkbaar waren, werden pijnlijk reëel.
Maar toen gebeurde er iets heel opmerkelijks: de mensheid verenigde zich om de ozonlaag te beschermen. Naar aanleiding van de waarschuwingen van de Nobelprijswinnaars Paul Crutzen, Mario Molina, en Sherwood Rowland, wier onderzoek de ernst van de bedreiging onderstreepte, negeerden of verwierpen we het wetenschappelijke bewijs niet, noch staken we onze kop in het zand en beweerden we dat het probleem te groot was. In plaats daarvan erkende de wereldgemeenschap de dringende noodzaak van collectieve actie.
Door gebruik te maken van wetenschappelijke kennis zijn hele industrieën omgevormd en is er een rechtvaardig beleid opgezet om landen die niet hebben bijgedragen aan het probleem te beschermen. Dankzij het Protocol van Montreal, dat door 197 landen is geratificeerd, is bijna 99 procent van de ozonafbrekende stoffen uitgefaseerd. Hieronder valt ook de vermindering en vervanging van CFK’s, wat de klimaatverandering met minstens tien jaar heeft vertraagd.
De succesvolle wereldwijde inspanning om de ozonlaag te beschermen zou voor ons allemaal een baken van hoop moeten zijn. Het is een van de grootste milieuprestaties van de mensheid, die laat zien wat we kunnen bereiken als we samenwerken met inzet, respect en vastberadenheid.
Maar het kan ook dienen als waarschuwing. Een onderzoek uit 2023 van Johan Rockström en 28 andere vooraanstaande klimaatwetenschappers onthulde een schokkende nieuwe realiteit en onderstreepte de noodzaak om een gezamenlijke aanpak te hanteren teneinde de planeet te beschermen voordat het te laat is.
Het model van de planetaire grenzen, dat in 2009 door Rockström en anderen werd geïntroduceerd, biedt een nuttig kader om de gezondheid van de planeet te beoordelen. Het identificeert negen onderling verbonden factoren – waaronder het klimaat, de beschikbaarheid van zoet water, biodiversiteit en landgebruik – die cruciaal zijn voor de stabiliteit en bewoonbaarheid van de planeet. In hun recente studie ontdekten Rockström en zijn co-auteurs dat zes van deze negen grenzen al zijn overschreden, waardoor de aarde op een gevaarlijke koers is beland die de veerkracht van de planeet ondermijnt en het menselijk welzijn in gevaar brengt. Met name de ozonlaag is het enige gebied dat tekenen van verbetering vertoont.
SPRING SALE: Save 40% on all new Digital or Digital Plus subscriptions
Subscribe now to gain greater access to Project Syndicate – including every commentary and our entire On Point suite of subscriber-exclusive content – starting at just $49.99.
Subscribe Now
Aangezien de aarde functioneert als één onderling verbonden systeem, kunnen we niet één probleem oplossen zonder de andere aan te pakken. Ondanks het feit dat we ons bewust zijn van de cruciale rol van de planetaire grenzen voor het behoud van de bewoonbaarheid van onze aarde, hebben we niet doortastend genoeg gehandeld om ons afglijden naar een catastrofe te stoppen.
We weten bijvoorbeeld dat ruim een miljoen soorten op de rand van uitsterven staan, wat de ineenstorting van hele ecosystemen kan veroorzaken. We weten ook dat het wegspoelen van stikstof en fosfor leidt tot de proliferatie van giftige algenbloei in oceanen en zoetwatersystemen, waardoor de biogeochemische stroomgrens wordt doorbroken. Op dezelfde manier brengen het tolereren van gevaarlijke niveaus van chemische vervuiling en het toestaan dat onze kinderen microplastics binnenkrijgen de levensondersteunende systemen in gevaar die nodig zijn voor het overleven van de mensheid.
Om de stabiliteit van de aarde te herstellen, moeten regeringen de noodzaak inzien van het respecteren van de negen planetaire grenzen. Dit vereist een vastberaden inzet om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en de biodiversiteit en watervoorraden te beschermen. Bovendien nemen onze kansen op succes exponentieel toe als we samenwerken: als de internationale gemeenschap zich kan verenigen zoals ze deed toen ze overeenkwam om de ozonlaag te herstellen, is er hoop.
Maar eerst moeten we het advies van inheemse volken en lokale gemeenschappen opvolgen en luisteren naar wat de natuur ons vertelt. Hoewel ze minder dan vijf procent van de wereldbevolking uitmaken, treden inheemse gemeenschappen op als de wijze hoeders van de planeet en beschermen ze minstens een kwart van het land en de zeeën op aarde en tachtig procent van de biodiversiteit.
Om deze benadering te bevorderen hebben we onze krachten gebundeld met Planetary Guardians, een onafhankelijk collectief van wereldleiders, wetenschappers en milieubeschermers die het planetaire grenzenmodel verdedigen. Ons doel is om de invoering ervan te bevorderen als raamwerk voor het beoordelen en begeleiden van collectieve klimaatmaatregelen.
Door leiders uit diverse landen, industrieën, leeftijdsgroepen, geslachten en culturen samen te brengen, wil Planetary Guardians gebruik maken van onze uiteenlopende achtergronden en ervaringen om oplossingen te vinden om de planeet te beschermen. Hoewel de hulpbronnen van onze planeet eindig zijn, is er geen limiet aan de menselijke vindingrijkheid en ons vermogen om complexe problemen op te lossen. De echte vraag is welke aarde we aan toekomstige generaties willen nalaten.
Er zijn zeker geen eenvoudige antwoorden of snelle oplossingen. Onze toekomst hangt af van de stappen die ieder van ons bereid is te nemen. Maar met het redden van de ozonlaag hebben we al laten zien dat snelle, geïnformeerde, collectieve actie de veranderingen kan vergemakkelijken die nodig zijn om het menselijk leven op aarde in stand te houden.
Robert Redford, medeoprichter van het Redford Center, is acteur, regisseur en producent. Xiye Bastida, een activiste voor klimaatrechtvaardigheid van de inheemse Otomi-Toltec-gemeenschap in Centraal-Mexico, is organisator van Fridays For Future en medeoprichter van het Re-Earth Initiative.